Kết thúc giai đoạn thực hiện thí điểm bảo hiểm nông nghiệp (BHNN) 2011-2013 theo Quyết định số 315/QĐ-TTg ngày 1-3-2011 của Thủ tướng Chính phủ, đã có những kết quả khả quan. Tuy nhiên, cũng có những bất cập nảy sinh trong công tác đền bù bảo hiểm cần được tháo gỡ kịp thời.
Nhiều DN bảo hiểm thua lỗ nặng vì chi bồi thường bảo hiểm khi tôm chết hàng loạt. Ảnh: S.T
Đền bù vượt khả năng của doanh nghiệp bảo hiểm
Theo báo cáo của các địa phương và các DN bảo hiểm, tính đến ngày 30-11-2013, việc thí điểm BHNN đã triển khai ở tất cả các tỉnh, thành phố thuộc địa bàn triển khai thí điểm. Kết quả, có 440.495 hộ dân tham gia bảo hiểm; tổng giá trị bảo hiểm đạt 7.205 tỷ đồng; tổng doanh thu phí bảo hiểm gốc đạt 372,2 tỷ đồng; tổng số tiền đã giải quyết bồi thường bảo hiểm là 647,5 tỷ đồng. Trên thực tế, nhiều hộ dân đã tham gia bảo hiểm và nhiều cây trồng, vật nuôi, thủy sản được bảo hiểm. Qua đó, đã khắc phục thiệt hại, kịp thời ổn định đời sống của người dân cũng như ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh.
Theo đánh giá của Bộ Tài chính, thực tế thời gian qua, bên cạnh những kết quả đạt được, việc triển khai thí điểm bảo hiểm trong nông nghiệp cũng bộc lộ những khó khăn, hạn chế nhất định. Phạm vi đối tượng, địa bàn BHNN là khá rộng, mặt khác do tính chất sản xuất nông nghiệp của Việt Nam là sản xuất nhỏ, manh mún, lại bị thiên tai dịch bệnh xảy ra nhiều, đa dạng, mỗi địa phương mỗi khác trong khi đó cơ sở vật chất kỹ thuật, hệ thống công nghệ thông tin của địa phương và của các DN bảo hiểm còn hạn chế; lực lượng cán bộ mỏng, chưa có nhiều kinh nghiệm triển khai nghiệp vụ bảo hiểm mới, vì vậy các DN bảo hiểm gặp nhiều khó khăn trong việc cung cấp dịch vụ cũng như kiểm tra, giám sát rủi ro.
Trong khi đó, rủi ro thiên tai, dịch bệnh trong nông nghiệp diễn ra bất thường, một số nơi xảy ra tổn thất lớn, trên diện rộng (ví dụ bệnh dịch đối với thủy sản trong cuối tháng 12-2012) do đó phạm vi, mức độ thiệt hại về mặt tài chính khá lớn, vượt quá năng lực tài chính của DN bảo hiểm. Các DN bảo hiểm đã phối hợp với các nhà tái bảo hiểm để chia sẻ rủi ro, nên trong năm 2012 các tổn thất lớn về cơ bản đã được các nhà tái bảo hiểm hỗ trợ. Tuy nhiên, với tình hình tổn thất, mức độ yêu cầu bồi thường lớn như hiện nay, các DN bảo hiểm gặp nhiều khó khăn đối với các hợp đồng tái bảo hiểm trong năm 2013.
Làm đến đâu phải chắc đến đó
Chỉ tính riêng tại tỉnh Sóc Trăng, đến cuối tháng 5-2013 bảo hiểm tôm nuôi tại tỉnh này vẫn còn nhiều hồ sơ tồn đọng của năm 2012 chưa được chi trả (483 hồ sơ). Đến thời điểm vụ thả tôm chính vụ năm 2013 sắp kết thúc, Công ty Bảo hiểm Bảo Việt vẫn chưa triển khai bán bảo hiểm tôm nuôi do chưa được phân bổ kinh phí thực hiện.
Theo Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính), tính đến ngày 30-12-2013, tại Sóc Trăng có 10.322 hộ dân tham gia bảo hiểm. Tổng diện tích tham gia bảo hiểm là 3.248 ha; Tổng giá trị được bảo hiểm là 1.027.341 triệu đồng; Tổng doanh thu phí bảo hiểm gốc: 85,1 tỷ đồng; Tổng số tiền đã giải quyết bồi thường bảo hiểm: 241 tỷ đồng (bồi thường gần 300%).
Theo báo cáo của Tổng công ty Bảo hiểm Bảo Việt (Bảo hiểm Bảo Việt), đến hết tháng 12-2013 Bảo Việt Sóc Trăng đã bồi thường trên 5.000 hồ sơ với tổng số tiền bồi thường là 241 tỷ đồng (chỉ còn 5 hồ sơ bồi thường với tổng số tiền ước chi trả là 380 triệu đồng). Nguyên nhân chưa giải quyết là do chưa đầy đủ hồ sơ theo quy định. Ngoài ra sau khi điều chỉnh quy tắc bảo hiểm tháng 7-2013 thì đến cuối năm 2013 phát sinh bồi thường đã tăng thêm 4,5 tỷ đồng. Hiện nay Bảo hiểm Bảo Việt đã và đang phối hợp với các bên liên quan thực hiện các thủ tục để tiến hành bồi thường.
Về việc Ngân sách Nhà nước hỗ trợ kinh phí phí bảo hiểm, Bộ Tài chính cho biết, tỉnh Sóc Trăng đã có văn bản báo cáo nhu cầu kinh phí thực hiện thí điểm BHNN trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng năm 2012 là 154,431 tỷ đồng. Trên cơ sở báo cáo của địa phương, Bộ Tài chính đã cấp 46 tỷ đồng (do nhu cầu kinh phí tỉnh đề nghị mới căn cứ trên cơ sở đăng ký của các đối tượng tham gia BHNN, chưa phải số thực tế đã ký kết hợp đồng BHNN).
Như vậy việc cấp kinh phí hỗ trợ phí BHNN đối với tỉnh Sóc Trăng đã được Bộ Tài chính được thực hiện ngay khi công ty bảo hiểm Bảo Việt Sóc Trăng ký kết hợp đồng bảo hiểm và thực hiện đầy đủ thủ tục xin cấp phí bảo hiểm theo quy định của pháp luật. Do vậy, việc phân bổ kinh phí bảo hiểm không ảnh hưởng đến việc triển khai thí điểm BHNN.
Thực tế cho thấy chúng ta có thể làm được và có khả năng triển khai trong thực tiễn về hoạt động bảo hiểm này, tuy nhiên các dịch vụ bảo hiểm về chỉ số đối với cây lúa, bảo hiểm chi phí sản xuất đối với chăn nuôi, thủy sản cần tiếp tục được hoàn thiện để đảm bảo hài hòa lợi ích của Nhà nước, DN bảo hiểm và người dân; từ đó mới có thể đánh giá, hoàn chỉnh cơ chế để nhân rộng mô hình này sau khi kết thúc chương trình thí điểm.
Trong kiến nghị gửi về Bộ Tài chính, nhiều cử tri của tỉnh Cà Mau lại cho rằng, Công ty Bảo hiểm Bảo Minh giải quyết chi bồi thường BHNN cho người dân rất chậm, có những hợp đồng bị thiệt hại trên 6 tháng nhưng Bảo Minh chưa bồi thường cho người dân…
Theo báo cáo của Bảo Minh, Công ty này đã phối hợp với Ban chỉ đạo tỉnh Cà Mau thực hiện bồi thường xong cho người tham gia bảo hiểm tại Cà Mau đối với các hồ sơ đã đầy đủ tài liệu theo quy tắc bảo hiểm và chỉ đạo của Bộ Tài chính. Tổng số hồ sơ bồi thường đã giải quyết của Bảo Minh tại Cà Mau là 625 hồ sơ, chiếm 35,9% trong tổng số 1.740 hồ sơ phát sinh bồi thường; tổng số tiền bồi thường đã chi là 46,098 tỷ đồng. Tổng số hồ sơ chưa giải quyết tại Cà Mau là 507 hồ sơ; tổng số tiền bồi thường chưa giải quyết 64.928 triệu đồng. Các hồ sơ chưa giải quyết chủ yếu là do người dân khai báo tổn thất không đúng thời gian tổn thất, chưa chứng minh được chi phí hợp lý nuôi tôm; các hồ sơ Bảo Minh đang phải kiểm tra, rà soát lại tính hợp lý, hợp lệ của các xác nhận thiệt hại…
