Một số vụ tranh chấp giải quyết bồi thường bảo hiểm liên quan đến điểm loại trừ giấy chứng nhận kiểm định xe cơ giới hết hiệu lực mà Báo Đầu tư Chứng khoán phản ánh vừa qua chỉ là một phần nhỏ trong số các vụ việc, vướng mắc đang xảy ra liên quan đến quy định hiệu lực của giấy chứng nhận kiểm định.
Giấy chứng nhận kiểm định xe cơ giới có tên đầy đủ là giấy ghứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện giao thông cơ giới đường bộ. Đây là chứng chỉ xác nhận xe cơ giới đã được kiểm định và thỏa mãn các tiêu chuẩn, quy chuẩn, quy định về chất lượng, an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường.
Cụ thể hơn, giấy chứng nhận kiểm định là bằng chứng chứng nhận chiếc xe đã được cơ quan quản lý nhà nước kiểm tra, đánh giá thỏa mãn với các quy định của nhà nước về an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường.
Theo Khoản 6, Điều 9, Thông tư 70/2015/TT-BGTVT ngày 9/11/2015 của Bộ Giao thông Vận tải về kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, giấy chứng nhận kiểm định và tem kiểm định hết hiệu lực khi:
Xe cơ giới đã được cấp giấy chứng nhận kiểm định và tem kiểm định mới; đã có khai báo mất của chủ xe; đã có thông báo thu hồi của các đơn vị đăng kiểm;
Xe cơ giới bị tai nạn đến mức không đảm bảo an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường theo quy định; thông số kỹ thuật thực tế của xe không phù hợp với thông số kỹ thuật trên giấy chứng nhận kiểm định.
Quy định là vậy, nhưng một câu hỏi đặt ra là giấy chứng nhận kiểm định có tự động hết hiệu lực khi thuộc các trường hợp trên, hay cần một cơ quan nhà nước có thẩm quyền kết luận giấy chứng nhận này hết hiệu lực?
Có quan điểm cho rằng, cần phải có một cơ quan nhà nước tuyên bố giấy chứng nhận đó hết hiệu lực. Tuy nhiên, cách hiểu này có vẻ khiên cưỡng, khi các trường hợp tương tự khác đều không cần phải một cơ quan, tổ chức nào tuyên bố giấy chứng nhận cũ hết hiệu lực.
Theo đó, trường hợp xe được cấp giấy chứng nhận kiểm định và tem kiểm định mới; đã có khai báo mất của chủ xe; đã có thông báo thu hồi của các đơn vị đăng kiểm… là giấy chứng nhận cũ đã hết hiệu lực, cơ quan quản lý nhà nước không cần phải làm thêm một thủ tục hành chính là tuyên bố giấy chứng nhận cũ hết hiệu lực.
Đối với trường hợp thông số kỹ thuật thực tế của xe không phù hợp với thông số kỹ thuật trên giấy chứng nhận kiểm định cũng như vậy.
Khoản 5, Điều 8, Thông tư 70/2015/TT-BTC quy định, khi có thay đổi thông số kỹ thuật, chủ xe phải đưa xe cơ giới và các giấy tờ liên quan đến đơn vị đăng kiểm để kiểm định, ghi nhận thay đổi.
Đơn vị đăng kiểm kiểm tra giấy tờ, đối chiếu với chương trình quản lý kiểm định: nếu không đầy đủ, không hợp lệ thì hướng dẫn ngay để chủ xe hoàn thiện lại; nếu giấy tờ đầy đủ, hợp lệ thì kiểm định, chụp ảnh và ghi nhận bổ sung, sửa đổi vào hồ sơ phương tiện, chương trình quản lý kiểm định.
Cùng với đó, trên giấy chứng nhận kiểm định có nội dung: “Khi có thay đổi thông tin hành chính, thông số kỹ thuật phải đến đơn vị đăng kiểm để được hướng dẫn làm thủ tục ghi nhận thay đổi; xe cơ giới bị tai nạn giao thông đến mức không đảm bảo an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường theo quy định phải sửa chữa, khắc phục và đến đơn vị đăng kiểm để kiểm định lại”.
Như vậy, khi có sự thay đổi thông số kỹ thuật của xe như các thông số về lốp xe, thông số về kích cỡ thùng xe… so với giấy chứng nhận kiểm định, chủ xe có giới bắt buộc phải đi đến cơ quan đăng kiểm để được hướng dẫn làm thủ tục ghi nhận thay đổi.
Trường hợp sự thay đổi này không phù hợp, không đảm bảo an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường khi vận hành, xe sẽ không được cơ quan đăng kiểm công nhận và sự thay đổi này là không hợp lệ.
Để giảm các tranh chấp không đáng có, cơ quan nhà nước cần sửa đổi văn bản quy định pháp luật về hiệu lực của giấy chứng nhận kiểm định, theo đó, quy định rõ là giấy chứng nhận kiểm định sẽ tự động hết hiệu lực trong các trường hợp này.
Bên cạnh đó, chủ xe cần lưu ý đến vấn đề thông số kỹ thuật của xe khi sửa chữa, thay thế phụ tùng, cũng như tham gia thêm các điều khoản sửa đổi, bổ sung về cải tạo, thay đổi thông số kỹ thuật để được công ty bảo hiểm chi trả thỏa đáng.
