Luật bảo hiểm xã hội 2014 và có hiệu lực từ ngày 1/1/2016, đã bổ sung một số điều khoản có lợi cho phụ nữ từ khi mang thai tới khi sinh. Theo đó, lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ cũng được hưởng chế độ thai sản.
Chồng được nghỉ tối đa 14 ngày khi vợ sinh
Bộ Lao động – Thương binh – Xã hội vừa giới thiệu Luật bảo hiểm xã hội mới năm 2014, có hiệu lực từ ngày 1/1/2016. Theo đó, Luật đã bổ sung một số điều khoản có lợi cho phụ nữ từ khi mang thai tới khi sinh. Trong đó, đáng chú ý, Luật đã sửa đổi quy định thời gian hưởng chế độ thai sản (6 tháng) đối với lao động nữ nghỉ việc khi sinh con hoặc nhận con nuôi dưới 6 tháng tuổi, phù hợp với quy định của Bộ luật Lao động năm 2012.
Theo đó, khi vợ sinh con, người chồng cũng được nghỉ việc 5 ngày làm việc trong trường hợp sinh thường, nghỉ 7 ngày làm việc (nếu vợ sinh con phải phẫu thuật hoặc sinh con dưới 32 tuần tuổi); trường hợp vợ sinh đôi thì được nghỉ 10 ngày làm việc, từ sinh ba trở lên thì cứ thêm mỗi con được nghỉ thêm 3 ngày; nếu vợ sinh đôi trở lên mà phải phẫu thuật thì chồng được nghỉ 14 ngày.
Khi vợ sinh con, người chồng cũng được nghỉ việc 5 ngày làm việc trong trường hợp sinh thường. Ảnh minh họa
Cùng với đó, Luật bảo hiểm xã hội năm 2014 cũng bổ sung quy định điều kiện hưởng chế độ thai sản, đối với trường hợp lao động nữ khi mang thai phải nghỉ việc để dưỡng thai chỉ cần đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu 3 tháng/12 tháng trước khi sinh con, thay vì đóng bảo xã hội đủ 6 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con như Luật bảo hiểm xã hội 2006 đang thực hiện.
Ngoài ra, Luật bảo hiểm xã hội mới 2014 cũng quy định lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ cũng được hưởng chế độ thai sản.
Tuy nhiên theo bà Trần Thị Thúy Nga, Vụ trưởng Vụ bảo hiểm xã hội (Bộ Lao động – Thương binh – Xã hội cho biết, quy định này mới chỉ là luật khung, còn nhiều vấn đề cần phải thảo luận trước khi đưa ra những quy định chi tiết, cụ thể. Bên cạnh đó, nếu chỉ người chồng tham gia bảo hiểm xã hội thì khi vợ sinh con cũng được hưởng trợ cấp một lần.
Bổ sung nhiều chế độ đối với người tham gia bảo hiểm
Liên quan đến chế độ ốm đau, Luật bảo hiểm xã hội 2014 cũng sửa đổi quy định mức hưởng trợ cấp ốm đau một ngày được tính bằng mức trợ cấp theo tháng chia cho 24 ngày (thay vì chia 26 ngày như hiện hành); Mức hưởng thấp hơn sau 180 ngày ốm đau dài ngày thấp nhất là 50% (thay vì 45% như hiện hành).
Cùng với đó, sửa đổi quy định mức hưởng dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau khi ốm đau một ngày bằng 30% mức lương cơ sở (hiện hành quy định bằng Cùng với những quy định trên, Luật bảo hiểm xã hội mới 2014 cũng quy định chế độ hưu trí. Trong đó, lao động nữ là người hoạt động chuyên trách hoặc không chuyên trách ở cấp xã khi nghỉ việc mà có từ đủ 15 năm và đủ 55 tuổi thì được hưởng lương hưu; Thay đổi tuổi nghỉ hưu đối với những trường hợp suy giảm khả năng lao động 61% trở lên.
Về tỷ lệ hưởng lương hưu, quy định có lộ trình tăng dần thời gian đóng bảo hiểm xã hội để đạt tỷ lệ hưởng lương hưu tối đa 75%, tiến tới người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội đủ 30 năm đối với nữ và 35 năm đối với nam thì đạt tỷ lệ hưởng lương hưu tối đa 75%. Tăng tỷ lệ giảm trừ do nghỉ hưu trước tuổi từ 1% lên 2% tương ứng với mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi.
Đối với việc bảo hiểm xã hội một lần, hạn chế giải quyết bảo hiểm xã hội một lần, theo hướng chỉ giải quyết bảo hiểm xã hội một lần đối với người lao động khi đã hết tuổi lao động, mà không đủ điều kiện hưởng lương hưu hoặc ra nước ngoài để định cư hợp pháp.
Riêng đối với mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội để tính lương hưu, trợ cấp một lần, Luật bảo hiểm xã hội mới cũng sửa đổi cách tính mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội, để tính lương hưu đối với người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định, theo hướng có lộ trình tiến tới bình quân toàn bộ thời gian đóng như người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định.
Cụ thể, đối với người bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành vẫn tình bình quân 5 năm, 6 năm, 8 năm hoặc 10 năm cuối cùng trước khki nghỉ hưu như Luật bảo hiểm xã hội năm 2006.
Đối với người bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội từ 1/1/2016 – 31/12/2019, thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội của 15 năm cuối trước khi nghỉ hưu; từ 1/1/2020 – 31/12/2024 thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội của 20 năm cuối trước khi nghỉ hưu;
Đối với người bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội từ ngày 1/1/2025 trở đi, thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội của toàn bộ quá trình.
Liên quan đến chế độ tử tuất, Luật bảo hiểm xã hội mới cũng bổ sung quy định cho phép thân nhân người lao động được lựa chọn hưởng trợ cấp tuất hàng tháng hoặc trợ cấp tuất một lần. Đồng thời, tăng mức trợ cấp tuất một lần đối với trường hợp người lao động đang đóng hoặc đang bảo lưu thời gian đóng chết, từ 1,5 tháng lên 2 tháng cho mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội từ năm 2014 trở đi.
