Bô Y tế và Cơ quan Bảo hiểm xã hội Việt Nam (BHXH) đỡ quyết định tạm ngưng việc bắt buộc tất cả các thành viên trong gia đình phải tham gia bảo hiểm y tế (BHYT), dời thời điểm thực hiện đến đầu năm 2016. Tuy nhiên ở nhiều nơi tại TPHCM, việc bán BHYT theo hộ khẩu vẫn được tiến hành bình thường, kèm theo không ít giấy tờ phức tạp.
Ngưng hay không ngưng?
Chị Hòa, nhà ở quận Thủ Đức, TPHCM, cho biết khi nghe tin Nhà nước tạm ngưng việc bán BHYT hộ gia đình, chị mừng vì đã năm lần bảy lượt đi mua nhưng không được. Cách đây mấy ngày, chị Hòa lên phường mua BHYT, nhưng cán bộ phường không bán.
Trường hợp của chị Ngọc, nhà ở quận 4, TPHCM, cũng phức tạp. Chị Ngọc cho biết khi nghe tin Bảo hiểm xã hội Việt Nam lùi thời gian thực hiện quy định BHYT theo hộ gia đình đến ngày 1.1.2016, chị cũng chạy lên phường mua bảo hiểm. Tuy nhiên, cán bộ phường vẫn đòi phải có hộ khẩu xem nhà có bao nhiêu người, người nào đã mua BHYT rồi thì mang thẻ lên cho họ xem, sau đó mang thẻ đi photo để phường lưu giữ. Trong gia đình, những ai chưa tham gia bảo hiểm phải tham gia hết. Loay hoay gần nửa tháng trời, chị Ngọc cuối cùng đã mua được BHYT cho cả gia đình.
Trường hợp của chị Ly ở quận Gò Vấp cũng tương tự. Vợ chồng chị vừa ly thân được ba tháng, hiện hai người không còn ở với nhau và cũng chẳng ai nói chuyện với ai. Thế nhưng, khi lên phường mua BHYT, cán bộ phường bắt chị phải mua cho cả hai người. Trong trường hợp đã ly thân thì lên phường chứng nhận đã ly thân. Chị Ly bất ngờ, cho biết phường chỉ chứng nhận ly hôn chứ làm sao chứng nhận được ly thân. “Sao lại làm khó người mua bảo hiểm vậy?”, chị Ly bức xúc.
Ngày 1.4, ông Phạm Lương Sơn, Trưởng ban thực hiện Chính sách Bảo hiểm y tế – Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, cho biết, sau khi nhận được nhiều thông tin phản hồi cho thấy việc mua thẻ BHYT theo hộ gia đình rất phức tạp, nhiều thủ tục khiến nhiều người dân bức xúc, cơ quan này quyết định tạm hoãn việc mua bảo hiểm y tế theo hộ gia đình đến cuối năm. Trong thời gian này người dân có nhu cầu vẫn có thể mua bảo hiểm y tế theo cá nhân như từ trước tới nay. Từ ngày 1.1.2016 trở đi, toàn bộ những người có tên trong hộ khẩu hoặc sổ tạm trú phải thực hiện mua BHYT hộ gia đinh.
Vấn đề là tại sao Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã ra quyết định tạm ngưng, dời thời gian mua BHYT theo hộ gia đình đến ngày 1.1.2016, mà ở nhiều nơi tại TPHCM vẫn tiếp tục bán BHYT theo hộ khẩu. Trả lời câu hỏi này, ông Cao Văn Sang, Giám đốc Cơ quan BHXH TPHCM, cho biết ông không nhận được văn bản nào của Cơ quan BHXH Việt Nam nói tạm ngưng việc này. Do vậy, TPHCM vẫn thực hiện bán BHYT theo hộ gia đình một cách bình thường. Ồng Sang cho rằng làm sao có thể ngưng việc bán BHYT theo hộ gia đình vì đây là một đề án lớn để tiến tới BHYT toàn dân.
Sẽ đơn giản thủ tục
Theo thống kê của Cơ quan Bảo hiểm xã hội Việt Nam, trong năm 2014 cả nước có khoảng 64 triệu người tham gia BHYT. Tuy nhiên, sau bốn tháng thực hiện Luật BHYT sửa đổi, con số này đến nay chỉ còn lại khoảng 63 triệu người.
Ông Vũ Xuân Bằng, Phó trưởng ban thực hiện chính sách BHXH Việt Nam, cho biết BHXH Việt Nam đã có công văn hướng dẫn việc tham gia BHYT theo hộ gia đình. Theo đó, nếu người dân đã tham gia BHYT mà đến nay vẫn tiếp tục tham gia thì sẽ được cấp thẻ có thời hạn sử dụng đến ngày 31.12.2014. Còn những người chưa từng mua BHYT thì bắt buộc phải tham gia theo hình thức hộ gia đình. Công văn cũng nêu rõ từ 1.1.2016 trở đi, tất cả những người có tên trong sổ hộ khẩu hoặc sổ tạm trú, tạm vắng bắt buộc phải tham gia BHYT theo hình thức hộ gia đình.
Nguyên nhân số người tham gia giảm là do thủ tục còn rườm rà, người dân chưa hiểu quy định mới, và một số địa phương vẫn còn máy móc trong thủ tục đăng ký thẻ. Ồng Bằng nêu trường hợp gia đình có người đi công tác nước ngoài hay ở tỉnh khác nhưng xã/phường lại yêu cầu phải photo thẻ BHYT, giấy tạm trú tạm vắng… Theo ông, điều này là không cần thiết gia đinh có thể tự khai, chẳng hạn nhà có năm người thì bao nhiêu người đã có thẻ, bao nhiêu người chưa, người nào đi công tác xa… Sau đó, chủ hộ ký tên và địa phương xác nhận là đủ, không cần phải photo bất kỳ giấy tờ gì.
Ông Bằng cho biết, trong thời gian tới, Bộ Y tế BHXH Việt Nam sẽ phối hợp với các ngành liên quan ban hành văn bản hướng dẫn chi tiết thực hiện BHYT theo hộ gia đình theo hướng đơn giản, dễ thực hiện nhằm giảm thiểu các thủ tục hành chính cho người tham gia.
Theo lộ trình tăng viện phí của Bộ Y tế và Bộ Tài chính, cuối năm nay sẽ đưa thêm phụ cấp phẫu thuật, thủ thuật, phụ cấp trực và thêm 2/7 yếu tố cấu thành giá dịch vụ y tế vào viện phí. Như vậy đến cuối năm 2015 viện phí sẽ thu 5/7 hạng mục (đến năm 2018 sẽ tính đúng tính đủ viện phí với 7/7 hạng mục).
Về mặt lý thuyết, khi viện phi tăng thì người có BHYT sẽ đỡ lo hơn, những người không mua được BHYT sẽ phải sử dụng dịch vụ y tế với giá đắt đỏ, nhất là với những người nghèo. Dự kiến đên cuối năm 2015, khoảng 75% dân số sẽ có thẻ bảo hiểm y tế. Hiện con số này đang ở mức trên 71%.
