Điều này được quy định tại Nghị định số 21/2016/NĐ- CP của Chính phủ về việc thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), bảo hiểm y tế (BHYT) của cơ quan BHXH. Nghị định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/6/2016.
Nghị định quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan và người đứng đầu cơ quan BHXH trong việc thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT; tiêu chuẩn, chế độ của người được giao thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT; hoạt động thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT.
Đối tượng áp dụng gồm BHXH Việt Nam, BHXH tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trong việc thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT; đoàn thanh tra, người được giao thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT; cơ quan, tổ chức, cá nhân trong nước; cơ quan, tổ chức, cá nhân nước ngoài tại Việt Nam có liên quan đến hoạt động đóng BHXH, BHTN, BHYT theo quy định của pháp luật về BHXH, BHTN, BHYT, trừ các đối tượng liên quan đến hoạt động đóng BHXH, BHTN, BHYT thuộc thẩm quyền quản lý Nhà nước của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và các cơ quan quản lý Nhà nước về BHXH, BHTN, BHYT.
Theo đó, về nguyên tắc hoạt động, Điều 3 quy định, hoạt động thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT do đoàn thanh tra chuyên ngành thực hiện; tuân theo pháp luật; bảo đảm tính chính xác, khách quan, trung thực, công khai, dân chủ, kịp thời; không trùng lặp về phạm vi, đối tượng, nội dung, thời gian thanh tra giữa các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra; không làm cản trở hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức, cá nhân là đối tượng thanh tra; tiến hành thường xuyên, gắn liền với việc thực hiện nhiệm vụ của cơ quan BHXH; phát hiện, ngăn chặn, xử lý kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật về đóng BHXH, BHTN, BHYT; góp phần tăng cường hiệu lực quản lý Nhà nước trong lĩnh vực BHXH, BHTN, BHYT.
Cơ quan thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT gồm BHXH Việt Nam và BHXH tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Hằng năm, căn cứ định hướng chương trình thanh tra của Thanh tra Chính phủ, của các cơ quan quản lý Nhà nước về BHXH, BHTN, BHYT, BHXH Việt Nam xây dựng, phê duyệt và tổ chức thực hiện kế hoạch thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT; gửi kế hoạch thanh tra để báo cáo Thanh tra Chính phủ và các cơ quan quản lý Nhà nước về BHXH, BHTN, BHYT.
Thanh tra những vụ việc khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật về đóng BHXH, BHTN, BHYT hoặc khi được người đứng đầu cơ quan quản lý Nhà nước về BHXH, BHTN, BHYT giao; theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý sau thanh tra của BHXH Việt Nam và BHXH cấp tỉnh; tổng hợp, báo cáo kết quả công tác thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT theo quy định của pháp luật thanh tra với các cơ quan quản lý Nhà nước về BHXH, BHTN, BHYT và các nhiệm vụ, quyền hạn khác theo quy định của pháp luật.
Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam trong việc thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT có nhiệm vụ lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra và chịu trách nhiệm trước Thủ tướng Chính phủ, các cơ quan quản lý Nhà nước về BHXH, BHTN, BHYT về hoạt động thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT theo quy định tại Nghị định này; quyết định thanh tra theo kế hoạch hoặc theo quy định tại Khoản 2, Điều 5 Nghị định này và thành lập Đoàn thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT.
Kiến nghị các cơ quan quy định tại Khoản 1, Điều 5 Nghị định này xử lý việc chồng chéo về đối tượng, nội dung, thời gian thanh tra về đóng BHXH, BHTN, BHYT; kiến nghị với cơ quan có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, ban hành các quy định pháp luật phù hợp với yêu cầu quản lý về BHXH, BHTN, BHYT và đình chỉ hoặc hủy bỏ các quy định trái pháp luật phát hiện qua công tác thanh tra; xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật và thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn khác theo quy định của pháp luật.
