Rất nhiều câu hỏi “nóng” liên quan sát sườn đến quyền lợi của người lao động được các doanh nghiệp nêu ra trong buổi đối thoại giữa doanh nghiệp với lãnh đạo Cơ quan Bảo hiểm xã hội (BHXH) TP. HCM và Sở Lao động Thương binh Xã hội được Trung tâm Xúc tiến thương mại và đầu tư TP. HCM tổ chức cuối tuần qua.
“Quỹ BHXH liệu có nguy cơ “vỡ” như truyền thông đã đưa tin?” – Công ty Manulife Việt Nam đặt câu hỏi về vấn đề nóng hổi mà người lao động đang rất quan tâm.
Ông Cao Văn Sang, Giám đốc BHXH TP. HCM cho hay, trước khi thông qua Luật BHXH 2016, đã có những khuyến cáo rằng, với mức chi trả BHXH như hiện nay thì Quỹ BHXH sẽ “vỡ”, cần phải xây dựng lại cách chi trả. Tuy nhiên, khi đưa ra thảo luận, có những sửa đổi được chấp nhận, nhưng cũng có nội dung không được chấp nhận. Tuổi nghỉ hưu không đổi, nhưng mức hưởng phải hạn chế. Chẳng hạn, sang năm, nếu ai mà nghỉ hưu sớm sẽ trừ 2% mức hưởng, thay vì 1% như hiện nay. Dù vậy, những thay đổi này vẫn chưa thể thay đổi hoàn toàn nguy cơ “vỡ” Quỹ vì mất cân đối, mà chỉ có thể kéo dài thời gian mất cân đối. Nên tiếp tục có những chỉnh sửa về các chính sách này để mức đóng BHXH cao hơn, mức hưởng giảm đi, tuổi nghỉ hưu tăng cao hơn so với độ tuổi hiện nay…
“Về cơ bản, Quỹ BHXH được ngân sách nhà nước bảo hộ, nên khi nào ngân sách phá sản thì Quỹ mới phá sản”, ông Sang nhấn mạnh.
Đại diện Công ty TNHH Thương mại công nghiệp Tân Đại Thành nêu câu hỏi: “Nếu đóng BHXH đủ 20 năm, nhưng chưa đủ tuổi nghỉ hưu, thì khi nghỉ việc 1 năm có được nhận BHXH một lần không?”.
Trả lời câu hỏi này, ông Sang cho biết, theo Điều 55, Luật BHXH hiện hành (có hiệu lực đến đến hết năm 2015), nếu muốn lĩnh BHXH một lần thì phải xem xét các điều kiện như: đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ thời gian đóng BHXH 20 năm; suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên mà chưa đóng đủ 20 năm; sau 1 năm nghỉ việc nếu không tiếp tục đóng BHXH và có nhu cầu lĩnh BHXH một lần và chưa đóng đủ 20 năm thì mới được lĩnh một lần; hoặc phải định cư ở nước ngoài mới được hưởng BHXH một lần. Luật BHXH sửa đổi, có hiệu lực từ năm 2016 có thêm quy định: những người bị bệnh hiểm nghèo như ung thư, bại liệt, xơ gan…, thì không cần đáp ứng quy định về thời gian, mà vẫn được lĩnh BHXH một lần.
Liên quan đến vấn đề sử dụng giao dịch điện tử với chữ ký số, đại diện Công ty TNHH Titatex Việt Nam bức xúc hỏi: “Cơ sở pháp lý nào để BHXH ép buộc doanh nghiệp phải sử dụng giao dịch điện tử và chữ ký số?”. Công ty này phản ánh, thông báo của BHXH TP. HCM không phải là văn bản quy phạm pháp luật, mà lại cưỡng chế doanh nghiệp giao dịch điện tử, trong khi Luật BHXH không cấm doanh nghiệp giao dịch hồ sơ giấy.
Chính vì những thông báo liên tiếp của BHXH TP. HCM từ tháng 7 đến tháng 9/2015 (Công văn số 2405/BHXH-THU, Thông báo 2034/TB-BHXH) về thay đổi phương thức gửi văn bản và sử dụng chữ ký số trong giao dịch, mà toàn bộ các BHXH quận, huyện trên địa bàn TP. HCM đều từ chối nhận hồ sơ từ ngày 1/10/2015.
Theo ông Cao Văn Sang, Nghị quyết 36A là cơ sở pháp lý để yêu cầu doanh nghiệp sử dụng giao dịch điện tử và chữ ký số. Đây là vấn đề liên quan đến cải cách hành chính nâng cao năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp.
Kết quả khảo sát của Ngân hàng Thế giới cách đây hơn 1 năm cho thấy, ngành BHXH Việt Nam tốn 350 giờ vì vấn đề thủ tục, trong khi 6 nước ASEAN mất có 49,5 giờ cho các thủ tục hành chính chính. Chính vì thế, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu đến cuối năm 2015, BHXH cần rút ngắn thời gian làm thủ tục hành chính xuống còn 49 giờ.
“Đây là yêu cầu rất áp lực cho BHXH”, ông Sang nói.
Công ty TNHH Titatex Việt Nam cũng thắc mắc, tại sao chỉ sử dụng độc quyền chữ ký số của TS24? Ông Cao văn Sang cho biết, khi thực hiện giao dịch điện tử, các doanh nghiệp không nhất thiết phải sử dụng chữ ký số của TS24. Doanh nghiệp có thể chọn chữ ký số của 1 trong 6 nhà cung cấp chữ ký số mà BHXH đã thông báo. Theo ông Sang, Luật BHXH mới đang chờ thẩm định, sau khi các cơ quan chức năng thẩm định xong, BHXH sẽ tổ chức các buổi tập huấn để doanh nghiệp nắm rõ hơn những sửa đổi của luật này.
