Khởi kiện được coi là một biện pháp mạnh để xử lý doanh nghiệp nợ BHXH lớn và kéo dài, nhưng thực tế, việc khởi kiện và thi hành án đối với những vụ việc này không dễ.
Điều 14 Luật Bảo hiểm xã hội mới trao quyền khởi kiện cho tổ chức công đoàn cụ thể là Liên đoàn lao động các địa phương. Thế nhưng tới thời điểm này vẫn chưa có bất kỳ một văn bản pháp luật nào hướng dẫn thực hiện điều này.
Khởi kiện vẫn được xem là biện pháp chế tài mạnh nhằm đối phó với những đơn vị, doanh nghiệp chây ì, cố tình lạm dụng tiền đóng BHXH. Điều 216, Bộ Luật hình sự 2015 quy định: Tội trốn đóng BHXH, bảo hiểm y tế , bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động phải chịu mức phạt cải tạo cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm.
Tuy nhiên, lợi dụng thời gian tạm hoãn thi hành Luật này, doanh nghiệp, đơn vị đã không đóng BHXH đầy đủ cho người lao động. Ngoài ra, chế tài xử phạt quá nhẹ, không nghiêm, nhiều lúc khởi tố vẫn không thu được vì doanh nghiệp không có tài sản.
Nhiều ý kiến cho rằng bên cạnh hoàn thiện khung pháp lý, cần có biện pháp xử lý hình sự bổ sung mới có thể giải quyết triệt để tình trạng này.
