Mục tiêu chính của chính sách bảo hiểm hưu trí bổ sung (HTBS) là xây dựng khung pháp lý để hình thành hệ thống hưu trí đa tầng.
Bảo hiểm HTBS khác bảo hiểm hưu trí tự nguyện
Bộ LĐTB&XH đề xuất Thủ tướng Chính phủ cho phép triển khai thí điểm chính sách bảo hiểm hưu trí bổ sung (HTBS) từ tháng 1/2014. “Mục tiêu chính của triển khai thí điểm chính sách bảo hiểm HTBS là nhằm xây dựng khung pháp lý để hình thành hệ thống hưu trí đa tầng, bổ sung cho tầng hưu trí cơ bản hiện nay, qua đó giảm áp lực cho ngân sách Nhà nước, hỗ trợ DN giữ người tài, người lao động có thêm thu nhập sau khi nghỉ hưu…”, Thứ trưởng Bộ LĐTB&XH Phạm Minh Huân cho biết tại Hội thảo xây dựng Đề án thực hiện thí điểm chính sách bảo hiểm HTBS, do Bộ LĐTB&XH và CTCP Quản lý Quỹ đầu tư Việt Nam (VFM) tổ chức ngày 26/9.
Sản phẩm hưu trí bổ sung và hưu trí tự nguyện là hoàn toàn khác nhau
Theo ông Phạm Trường Giang, Phó Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm xã hội, Bộ LĐTB&XH, bảo hiểm HTBS là chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện, với đối tượng tham gia là các DN và người sử dụng lao động đang thuộc diện tham gia chính sách hưu trí bắt buộc theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội. Trong đó, cho phép DN tự nguyện đóng góp thêm (ngoài phần bảo hiểm xã hội bắt buộc) cho người lao động, giúp họ có thêm một khoản thu nhập sau này.
Một câu hỏi được nhiều người đặt ra là bảo hiểm HTBS và sản phẩm bảo hiểm hưu trí tự nguyện (HTTN), do các công ty bảo hiểm nhân thọ đang triển khai theo quy định của Luật Bảo hiểm và các văn bản hướng dẫn của Bộ Tài chính, liệu có sự trùng lắp?
Ông Giang, cho biết, chính sách bảo hiểm HTBS và sản phẩm bảo hiểm HTTN là hai sản phẩm khác nhau. Bảo hiểm HTBS là sản phẩm phi thương mại, do DN và người lao động đứng ra tổ chức, còn bảo hiểm HTTN là sản phẩm thương mại, do công ty bảo hiểm nhân thọ cung cấp. Toàn bộ lợi nhuận thu được từ hoạt động đầu tư của chính sách bảo hiểm HTBS được chi trả cho người lao động tham gia, còn khi tham gia bảo hiểm HTTN, người lao động sẽ được công ty bảo hiểm nhân thọ chi trả. Chính sách bảo hiểm HTBS là một bộ phận của hệ thống bảo hiểm xã hội, nhằm giảm gánh nặng cho trụ cột hưu trí cơ bản, trong khi sản phẩm bảo hiểm HTTN không phải là một bộ phận của hệ thống bảo hiểm xã hội. Một điểm khác nhau căn bản khác nữa là tài sản của quỹ bảo hiểm HTTN được ghi nhận như một loại công nợ của công ty bảo hiểm nhân thọ, còn tài sản của quỹ bảo hiểm HTBS được ghi nhận tách biệt khỏi hệ thống sổ sách kế toán của DN, nên khi DN phá sản, người tham gia bảo hiểm HTBS được đảm bảo an toàn hơn…
Theo mô hình vận hành của chính sách bảo hiểm HTBS, do Bộ LĐTB&XH đề xuất, các khoản đóng góp của DN và người lao động sẽ hình thành quỹ HTBS. Các công ty QLQ đáp ứng các yêu cầu sẽ được các DN tham gia bảo hiểm HTBS chọn để quản lý và đầu tư tài sản của quỹ. Khoảng 70% tài sản của quỹ sẽ được đầu tư vào trái phiếu Chính phủ, phần còn lại đầu tư vào các công cụ tài chính khác. Mô hình vận hành này của quỹ HTBS, sẽ góp phần thúc đẩy thị trường vốn phát triển. Hoạt động đầu tư tài sản của quỹ, ngoài chịu sự giám sát của Bộ LĐTB&XH, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, còn do các ngân hàng lưu ký, giám sát thực hiện giám sát độc lập.
Chung tay xây dựng quỹ hưu trí bổ sung
Để triển khai thành công chính sách bảo hiểm HTBS, Bộ LĐTB&XH đề xuất, Nhà nước nên miễn thuế hoàn toàn đối với DN và người lao động tham gia bảo hiểm HTBS. Trường hợp cần đánh thuế, thì chỉ nên cân nhắc áp dụng với người lĩnh lương hưu khi rút tiền một lần, nếu rút hàng tháng thì không bị đánh thuế.
Đề xuất trên nhận được sự ủng hộ của đại diện Bộ Tài chính, khi Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế của Bộ này là ông Nguyễn Văn Phụng, cho biết, vì tính chất an sinh xã hội của chính sách bảo hiểm HTBS, nên Nhà nước đang cân nhắc miễn, giảm thuế, để khuyến khích DN, người lao động tham bảo hiểm HTBS. Tại dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp mà Bộ Tài chính đang hoàn thiện, để dự kiến tháng 10 tới trình Chính phủ xem xét ban hành, có đưa ra phương án: DN tham gia chương trình bảo hiểm HTBS sẽ được khấu trừ khỏi thu nhập tính thuế với mức 3 triệu đồng/người lao động/tháng. Ngoài ra, theo quy định của luật thuế thu nhập cá nhân hiện hành, người lao động được trừ ra khỏi thu nhập chịu thuế tối đa 1 triệu đồng/tháng khi tham gia các sản phẩm hưu trí tự nguyện…
Tại Hội thảo, các đơn vị cung cấp dịch vụ cho biết, hệ thống hạ tầng do họ chuẩn bị đã sẵn sàng tham gia triển khai quỹ HTBS. Theo ông Trần Thanh Tân, Tổng giám đốc VFM, là đơn vị tham gia cùng Bộ LĐTB&XH ngay từ đầu trong quá trình nghiên cứu, đề xuất mô hình triển khai chính sách bảo hiểm HTBS lên Chính phủ, đến thời điểm này, VFM đã sẵn sàng tham gia triển khai quỹ HTBS.
“Với kinh nghiệm của mình, HSBC đã sẵn sàng phối hợp với các đơn vị cung cấp dịch vụ quản lý tài khoản cá nhân, để cung cấp dịch vụ lưu ký, giám sát quỹ HTBS, đảm bảo tài sản của người lao động được tích lũy và đầu tư an toàn…”, ông Phạm Hồng Hải, Phó Tổng giám đốc Ngân hàng HSBC, nói.
Ông Huân cho biết, các ý kiến tại Hội thảo sẽ được Bộ LĐTB&XH tiếp thu, nhằm sớm hoàn chỉnh dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về triển khai thí điểm chính sách bảo hiểm HTBS, để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và nếu được phép, sẽ triển khai từ tháng 1/2014.
