Dù đã được nới lỏng hơn so với Dự thảo lần cuối, song những quy định về tiêu chuẩn của chuyên gia tính toán dự phòng và khả năng thanh toán vẫn là bài toán khó cho các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ, đặc biệt là các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ trong nước.
Theo quy định tại Nghị định 73/2016/NĐ-CP về thi hành Luật Kinh doanh bảo hiểm và Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm có hiệu lực từ ngày 1/7/2016, chuyên gia tính toán dự phòng và khả năng thanh toán của doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ, doanh nghiệp tái bảo hiểm, chi nhánh nước ngoài phải là thành viên (associate) của Hội Các nhà tính toán bảo hiểm đang là thành viên chính thức của Hội Các nhà tính toán bảo hiểm quốc tế; hoặc có tối thiểu 5 năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực bảo hiểm phi nhân thọ và có bằng chứng chứng minh đã thi đạt tối thiểu 2 môn thi của một trong các Hội sau: Hội Các nhà tính toán bảo hiểm Vương quốc Anh, Hội Các nhà tính toán bảo hiểm Hoa Kỳ, Hội Các nhà tính toán bảo hiểm Úc, Hội Các nhà tính toán bảo hiểm Canada; hoặc các bằng chứng chứng minh đã thi đạt các môn thi theo khóa học, chương trình đào tạo chuyên ngành tính toán được các Hội trên công nhận tương đương với 2 môn thi của Hội; không vi phạm quy tắc đạo đức hành nghề tính toán bảo hiểm…
Những quy định chặt chẽ đối với chuyên gia định phí là rất cần thiết, bởi theo Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam, việc tính toán dự phòng phí chưa được hưởng, dự phòng bồi thường cho các yêu cầu bồi thường chưa được giải quyết tương đối đơn giản. Tuy nhiên, việc tính toán dự phòng bồi thường cho tổn thất đã phát sinh, nhưng chưa thông báo, thì phức tạp hơn, bởi phải làm việc với những điều không rõ ràng và không chắc chắn xảy ra. Nhiều công ty đã trích lập dự phòng bồi thường thiếu chính xác, gây ảnh hưởng cho sự an toàn tài chính của công ty đó.
Được biết, trong số các chuyên gia định phí tại các công ty bảo hiểm phi nhân thọ ở Việt Nam hiện nay, có rất ít người đạt yêu cầu trên. Có thể nói, các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ vẫn đang ở trong tình cảnh “ăn đong” chuyên gia định phí. Theo các chuyên gia trong ngành, tình trạng này chưa thể khắc phục trong tương lai gần.
Trao đổi với Báo Đầu tư Chứng khoán, đại diện một doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ cho biết, dù quy định cho phép các công ty bảo hiểm phi nhân thọ được thuê chuyên gia định phí bên ngoài, nhưng chi phí cho các chuyên gia này có lẽ không nhiều doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nhỏ kham nổi.
“Riêng tiền thuê chuyên gia định phí để tính phí bảo hiểm cho các sản phẩm mới đã là 50.000 USD/năm, chưa kể phần dành cho chuyên gia định phí tính dự phòng”, đại diện doanh nghiệp trên cho biết.
Tìm chuyên gia định phí đúng chuẩn theo quy định vẫn đang là bài toán khó khăn cho các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ, nhất là các doanh nghiệp trong nước. Tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu mới, các doanh nghiệp trong khối này cũng đang tìm mọi phương án, chẳng hạn như thuê chuyên gia định phí nước ngoài (với những doanh nghiệp đủ khả năng); tự đào tạo, cử cán bộ đi học rồi thi các chứng chỉ (song phương án này tính khả thi cũng không cao, bởi thi actuary rất khó khăn); hay cuối cùng là tuyển chuyên gia định phí từ thị trường.
Tương tự như các doanh nghiệp bảo hiểm khối phi nhân thọ, chuyên gia tính toán (appointed actuary) của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ, doanh nghiệp bảo hiểm sức khỏe cũng phải đáp ứng những tiêu chuẩn nhất định. Chẳng hạn, phải được đào tạo, có kinh nghiệm làm việc tối thiểu 10 năm về tính toán trong lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe và là thành viên (fellow) của một trong những Hội Các nhà tính toán bảo hiểm được quốc tế thừa nhận rộng rãi…; là người lao động tại doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ, doanh nghiệp bảo hiểm sức khỏe; cư trú tại Việt Nam trong thời gian đương nhiệm…
Đây cũng là những tiêu chuẩn khá chặt chẽ, song những quy định này không gây nhiều khó khăn cho khối nhân thọ, bởi do đặc thù riêng nên những doanh nghiệp bảo hiểm ở khối nhân thọ từ lâu đã tuyển dụng những chuyên gia định phí theo tiêu chuẩn quốc tế. Chuyên gia định phí tại các công ty bảo hiểm nhân thọ hiện nay hầu hết đều do người nước ngoài hoặc Việt kiều đảm trách.
Thực tế cho thấy, trước thực trạng thiếu hụt nhân lực định phí trong thời gian dài, các công ty bảo hiểm nhân thọ đã và đang đẩy mạnh hình thức tự đào tạo chuyên gia định phí từ những nhân sự yêu nghề này trong chính công ty. Ngoài ra, cũng có doanh nghiệp bảo hiểm tìm giải pháp liên kết với các trường đại học chuyên ngành để tìm kiếm nhân lực cho ngành định phí.
