Phân định rạch ròi
Liên quan đến quy định các khoản chi được trừ và không được trừ để nộp vào quỹ hưu trí tự nguyện (HTTN), hoặc quỹ có tính chất an sinh xã hội khi xác định thu nhập tính thuế, tại dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật thuế TNDN và Luật thuế TNDN sửa đổi, mà Bộ Tài chính vừa hoàn tất lấy ý kiến các bộ, ngành, có đưa ra 2 phương án. Thứ nhất, phần trích nộp quỹ HTTN, quỹ có tính chất an sinh xã hội, mua bảo hiểm HTTN cho người lao động (NLĐ) vượt mức tiền lương, tiền công trả cho NLĐ không được tính vào chi phí được trừ. Thứ hai, DN không được tính vào chi phí được trừ đối với khoản trích nộp quỹ HTTN, quỹ có tính chất an sinh xã hội, mua bảo hiểm HTTN cho NLĐ vượt 3 triệu đồng/tháng/người…
Nhiều ý kiến cho rằng, cả hai phương án như dự thảo đều không tách bạch rõ ràng đâu là quỹ hình thành từ chính sách bảo hiểm hưu trí bổ sung (HTBS), vốn có đặc thù là không mang tính thương mại và sản phẩm bảo hiểm HTTN, có tính chất thương mại do các công ty bảo hiểm nhân thọ cung cấp. Do không có sự phân định rõ ràng này, nên dự thảo cào bằng nghĩa vụ thuế đối với cả hai loại quỹ là không hợp lý.
Vì sự bất hợp lý trên, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội (LĐTB&XH) đề nghị cần phân định rạch ròi hai sản phẩm, để định ra cơ chế thuế phù hợp. Cụ thể, với quỹ HTTN, Dự thảo cần quy định mức mà DN đóng góp vào quỹ này cho NLĐ tối đa được tính vào chi phí được trừ chỉ nên tương đương với mức hỗ trợ cho cá nhân tại pháp luật về thuế thu nhập cá nhân là 1 triệu đồng/tháng/người; đồng thời bổ sung quy định khoản tiền DN mua bảo hiểm nhân thọ cho NLĐ cũng thuộc diện khống chế không quá 1 triệu đồng/người/tháng. Với quỹ HTBS cũng như các quỹ có tính chất an sinh xã hội khác như bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm thất nghiệp, Dự thảo cần quy định cụ thể mức khống chế đối với khoản tiền DN trích nộp vào các quỹ này cho NLĐ không vượt mức tính theo quy định của Luật BHXH…
Tăng ưu đãi thuế cho quỹ HTBS
Về mức trích đóng quỹ HTTN, Bộ Tài chính cho rằng, việc Luật thuế TNDN cho phép DN được tính vào chi phí được trừ khoản trích lập quỹ này cho NLĐ thể hiện sự chia sẻ của nhà nước với DN, nên cần có giới hạn. Pháp luật về thuế thu nhập cá nhân hiện hành quy định cho phép cá nhân được trừ ra khỏi thu nhập chịu thuế khoản đóng góp quỹ HTTN không quá 1 triệu đồng/tháng/người. Vì vậy, mức tiền DN đóng vào quỹ HTTN cho NLĐ được trừ vào chi phí cũng chỉ nên không quá 1 triệu đồng/tháng/người.
Về đề xuất bổ sung khoản tiền DN mua bảo hiểm nhân thọ cho NLĐ cũng nằm trong diện khống chế không quá 1 triệu đồng/người/tháng, Bộ Tài chính cho rằng, bảo hiểm HTTN có tính chất như một loại hình sản phẩm bảo hiểm nhân thọ, do DN bảo hiểm cung cấp, hoạt động vì mục tiêu lợi nhuận. Luật thuế hiện hành chưa có quy định khống chế đối với khoản chi của DN mua bảo hiểm nhân thọ cho NLĐ được tính vào chi phí được trừ, trong khi khoản chi của DN đóng góp vào quỹ HTTN cho NLĐ lại thuộc diện khống chế là chưa hợp lý. Vì vậy, ý kiến của Bộ LĐTB&XH là phù hợp, khoản mua bảo hiểm nhân thọ cho NLĐ cũng phải nằm trong diện khống chế không quá 1 triệu đồng/người/tháng như khoản chi đóng góp quỹ HTTN của DN cho NLĐ, nhằm đảm bảo bình đẳng giữa các loại hình bảo hiểm nhân thọ.
Đối với đề xuất nên quy định cụ thể mức khống chế đối với khoản tiền DN đóng góp quỹ có tính chất an sinh xã hội cho NLĐ, Bộ Tài chính cho rằng, Luật BHXH đã quy định mức trần làm cơ sở đóng góp quỹ BHXH của DN, NLĐ không vượt quá 20 tháng lương cơ sở. Với quy định của Luật BHXH hiện hành, thì mức trích nộp vào các quỹ có tính chất an sinh xã hội như: BHXH, bảo hiểm HTBS, bảo hiểm thất nghiệp…, tối đa không quá 5,06 triệu đồng/tháng/người. Pháp luật thuế hiện hành đã cho phép DN được tính vào chi phí được trừ đối với khoản đóng vào các quỹ có tính chất an sinh xã hội không vượt quá mức quy định của pháp luật về BHXH. Bởi vậy, theo Bộ Tài chính, việc quy định cụ thể mức khống chế theo số tuyệt đối đối với khoản tiền trích nộp vào các quỹ có tính chất an sinh xã hội là không cần thiết, phát sinh bất ổn khi pháp luật về BHXH điều chỉnh mức lương cơ sở.
Vì những lẽ trên và tiếp thu ý kiến của các bộ, ngành, Bộ Tài chính vừa hoàn thiện dự thảo Nghị định để lấy ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp trước khi hoàn thiện trình Chính phủ xem xét, ban hành dự kiến trong tháng 11 tới, theo hướng các khoản chi không được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế là: phần trích nộp quỹ HTTN, mua bảo hiểm HTTN, bảo hiểm nhân thọ cho NLĐ vượt mức 1 triệu đồng/tháng/người; phần trích nộp các quỹ có tính chất an sinh xã hội (BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và bảo hiểm HTBS) cho NLĐ không vượt mức quy định của pháp luật về BHXH. Khoản chi trích nộp quỹ HTTN, quỹ có tính chất an sinh xã hội, mua bảo hiểm HTTN, bảo hiểm nhân thọ cho NLĐ được tính vào chi phí được trừ ngoài việc không được vượt các mức trần như trên, còn phải được ghi cụ thể điều kiện hưởng và mức hưởng tại một trong các hồ sơ: hợp đồng lao động; thoả ước lao động tập thể; quy chế tài chính của DN; quy chế thưởng do chủ tịch HĐQT, tổng giám đốc, giám đốc quy định theo quy chế tài chính của DN…
