BHXH Việt Nam vừa có báo cáo gửi Bộ LĐ-TB&XH về tình hình thực hiện Luật Việc làm; trong đó có kiến nghị, đề xuất nhiều giải pháp nhằm tiếp tục hoàn thiện hệ thống phát luật, tổ chức thực hiện tốt hơn chính sách BH thất nghiệp.
Luật Việc làm được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIII, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2015 đã góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho công tác thu, phát triển đối tượng, thụ hưởng chính sách, chế độ BH thất nghiệp và hạn chế tình trạng trực lợi quỹ BH thất nghiệp.
Ngay sau khi Luật Việc làm được thông qua, BHXH Việt Nam đã bám sát nội dung của Luật và thực tiễn triển khai tích cực, chủ động nghiên cứu, đóng góp ý kiến đối với các dự thảo Nghị định, Thông tư hướng dẫn thi hành Luật.
Trong quá trình tổ chức thực hiện, BHXH Việt Nam đã kịp thời phát hiện những vấn đề vướng mắc, bất cập liên quan trực tiếp đến quyền lợi của người lao động; từ đó, báo cáo, đề xuất, kiến nghị với các cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu tháo gỡ.
BHXH Việt Nam cũng ban hành các văn bản hướng dẫn BHXH các tỉnh, thành phố thực hiện các quy định của Luật Việc làm trong các nghiệp vụ liên quan của Ngành; chỉ đạo BHXH các tỉnh, thành phố tăng cường phối hợp với Sở LĐ-TB&XH thực hiện chính sách BH thất nghiệp tại địa phương.
Hằng năm, BHXH Việt Nam đều ban hành Chương trình truyền thông chính sách BHXH nói chung, BH thất nghiệp nói riêng cũng như các Chương trình truyền thông trọng điểm về BH thất nghiệp…
Từ hệ thống văn bản pháp luật, hướng dẫn triển khai được ban hành đã tạo điều kiện cho cơ quan BHXH tổ chức thu và chi trả; cơ quan lao động giải quyết các chế độ BH thất nghiệp cho người lao động. Thủ tục đóng BH thất nghiệp ngày càng được đơn giản, thuận tiện cho tham gia. Số người tham gia BH thất nghiệp đều tăng qua các năm. Năm 2015, toàn quốc có 10,3 triệu người tham gia BH thất nghiệp, tăng 11,83% so với năm 2014. Năm 2018, số người tham gia BH thất nghiệp tăng tăng lên 12,68 triệu người, tăng 37,53% so với năm 2014. Tốc đố tăng bình quân số người tham gia BH thất nghiệp năm 2015 đến năm 2018 gần 6%/năm. Bên cạnh đó, số thu BH thất nghiệp luôn vượt chỉ tiêu do Chính phủ giao. Số nợ BH thất nghiệp giai đoạn 2015 – 2018 giảm đáng kể so với giai đoạn 2009 – 2014, đặc biệt là khi ngành BHXH được giao thêm chức năng thanh tra đóng BH thất nghiệp. Cơ quan BHXH cũng tổ chức chi trả trợ cấp thất nghiệp qua tài khoản ngân hàng (ATM) hoặc nhận tiền mặt tại đại lý chi trả, tạo thuận lợi cho người hưởng.
Bên cạnh kết quả đạt được, BHXH Việt Nam cũng nhận định, trong thực hiện Luật việc làm, cụ thể là lĩnh vực BH thất nghiệp vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như: Vẫn còn sự thiếu đồng nhất trong xác định, quản lý đối tượng tham gia, theo dõi thu BH thất nghiệp đối với đơn vị sử dụng lao động; vẫn diễn ra tình trạng trốn đóng BH thất nghiệp; còn tình trạng người lao động trục lợi quỹ BH thất nghiệp…
Do đó, để thực hiện tốt Luật Việc làm và chính sách BH thất nghiệp thời gian tới, BHXH Việt Nam kiến nghị Quốc hội cần nghiên cứu sửa Luật Việc làm theo định hướng của Nghị quyết số 28-NQ/TW. Theo đó, tiếp tục mở rộng đối tượng tham gia BH thất nghiệp bao gồm lao động làm việc theo hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc từ 01 tháng trở lên; quy định thật cụ thể về danh mục các khoản bổ sung khác làm căn cứ tính đóng BHXH bắt buộc, BH thất nghiệp; sửa đổi điều kiện hưởng chế độ trợ cấp thất nghiệp phù hợp hơn nhằm hạn chế tình trạng lạm dụng chính sách thông qua việc chủ động nghỉ việc, đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hưởng trợ cấp thất nghiệp.
BHXH Việt Nam đề nghị Chính phủ sớm ban hành Nghị định sửa đổi, hoàn thiện các quy định về thực hiện giao dịch điện tử trong lĩnh vực BH thất nghiệp.
Về phía Bộ LĐ-TB&XH, BHXH Việt Nam kiến nghị: Cần có các quy định cụ thể về thời gian chuyển các quyết định tạm dừng hưởng trợ cấp thất nghiệp, giải quyết chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp, giải quyết hủy quyết định hưởng trợ trợ cấp thất nghiệp, quyết định bảo lưu thời gian đóng BH thất nghiệp sang cơ quan BHXH để có căn cứ xác định trách nhiệm thu hồi chi sai, chi vượt các chế độ trợ cấp thất nghiệp của Trung tâm dịch vụ việc làm; đồng thời, sớm ban hành Thông tư hướng dẫn thi hành một số điều về giao dịch điện tử trong lĩnh vực BH thất nghiệp theo Nghị định số 166/2016/NĐ-CP; chỉ đạo triển khai liên thông dữ liệu để đối chiếu, quản lý đối tượng hưởng BH thất nghiệp chặt chẽ, kịp thời và chính xác…
