Nếu như số nợ Bảo hiểm thất nghiệp năm 2009 là 43,1 tỷ đồng thì chỉ riêng trong 8 tháng năm 2013 hơn 600 tỷ đồng.
Tại hội nghị tổng kết 5 năm thực hiện BH thất nghiệp, ông Lê Quang Trung- Phó cục trưởng Cục Việc làm – Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội cho biết, trong 9 tháng đầu năm nay số người đăng ký thất nghiệp có xu hướng giảm nhẹ so với cùng kỳ 2012. Số này tập trung chủ yếu ở các thành phố lớn, kinh tế phát triển, có nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất như: TP HCM, Bình Dương, Đồng Nai… Ông Trung cũng cho biết, qua thống kê cho thấy, số người đăng ký thất nghiệp thường tăng trong giai đoạn đầu và giữa năm.
Theo ông Nguyễn Hùng Cường – Phó ban thực hiện Chính sách BHXH Việt Nam, số thu BH thất nghiệp hàng năm tăng nhanh khá đều. Trong số 63 tỉnh, thành có 4 địa phương gồm Hà Nội, TP HCM, Bình Dương, Đồng Nai luôn duy trì 4 vị trí dẫn đầu. Số thu của 4 tỉnh này luôn chiếm khoảng gần 50% của cả nước.
Tuy nhiên, ông Cường cho biết, tình trạng nợ đọng BH thất nghiệp liên tục tái diễn. Nếu như năm 2009 số nợ đọng là 43,1 tỷ đồng, thì đến 2012 con số này tăng lên gấp gần 13 lần, trong đó phần hỗ trợ 1% từ ngân sách Nhà nước nợ chiếm hơn 67%. Tính đến tháng 8/2013, số nợ loại hình bảo hiểm này lên tới 600 tỷ đồng, gấp 14 lần năm 2009, trong đó ngân sách chiếm 50%.
Số tiền nợ bảo hiểm thất nghiệp tăng nhanh qua các năm
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên theo ông Cường là do tình hình sản xuất, kinh doanh của nhiều doanh nghiệp bị đình trệ và một số địa phương gặp khó khăn trong việc cân đối ngân sách. Bên cạnh đó, theo cơ quan này, một số đơn vị còn chây ỳ do quy định về xử lý vi phạm còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe. Lãnh đạo Cục Việc làm cũng cho biết, nhiều doanh nghiệp còn trích tiền lương của người lao động để đóng bảo hiểm nhưng không chịu nộp nên nếu nghỉ, họ không được chốt sổ.
”Không ít đơn vị còn trốn bằng cách ký hợp đồng lao động dưới 12 tháng để không phải đóng bảo hiểm thất nghiệp. Điển hình là tại TP HCM, theo phản ánh của cơ quan BHXH thành phố thì hiện nay không xác định được hết số doanh nghiệp và NLĐ thuộc đối tượng phải tham gia BH thất nghiệp do số lượng này quá lớn”, lãnh đạo Cục Việc làm cho hay.
Vị này cũng cho rằng, hiện việc chi trả bảo hiểm còn nhiều bất cập. Do đó, nhiều lao động thường nhận được trợ cấp thất nghiệp chậm hơn nhiều so với thời gian nhận được Quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp, nên không đảm bảo việc kịp thời hỗ trợ NLĐ một khoản kinh phí để ổn định cuộc sống trong thời gian tìm việc làm mới.
Theo số liệu thống kê chưa đầy đủ, tổng số tiền thu BH thất nghiệp từ 2009 đến tháng 8/2013 là 27,6 tỷ đồng , số tiền đã chi trả là 6,75 tỷ đồng, chiếm khoảng 24% tổng số thu quỹ bảo hiểm. Cân đối thu – chi nguồn quỹ BH thất nghiệp cuối năm ước đạt kết dư trên 30.000 tỷ đồng vào cuối năm 2013.
Phó ban thực hiện Chính sách BHXH Việt Nam, ông Nguyễn Hùng Cường cho biết, quỹ có số kết dư lớn là do số thu năm 2009 chỉ thu không phải chi trả. Đến năm 2010 và 2011 do mới thực hiện chi trả nhưng ở mức thấp và thời hạn hưởng là 3 tháng trợ cấp. Còn từ năm 2012 trở đi quỹ bắt đầu chi ra lớn hơn do nhiều so với trước do số người hưởng trợ cấp ngày càng tăng cao, thời gian hưởng dài hơn. Theo tính toán nếu chính sách không kịp thời thay đổi thì số thu về lâu dài là khó khăn trong việc cân đối thu chi.
