Tại Hội thảo “Đẩy mạnh thanh toán dịch vụ công qua ngân hàng” do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tổ chức cuối tuần trước, chia sẻ về việc cung ứng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt, ông Phạm Tiến Dũng, Vụ trưởng Vụ Thanh toán Ngân hàng Nhà nước cho biết, có 5 ngân hàng phối hợp chi trả lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và đây là con số còn rất khiêm tốn.
Tỷ lệ thanh toán không dùng tiền mặt còn thấp
Tại Hội thảo, ông Phạm Thanh Du, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính kế toán, Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam cho biết, từ tháng 3/2012, BHXH Việt Nam phối hợp với Tổng công ty Bưu điện Việt Nam thực hiện thí điểm tổ chức chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH qua hệ thống bưu điện tại 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công văn số 6977/VPCP-KTTH.
Sau khi tổng kết, đánh giá kết quả thực hiện thí điểm, từ tháng 4/2013, theo Công văn số 3069/VPCP-KTTH, BHXH Việt Nam đã phối hợp với Tổng công ty Bưu điện triển khai mở rộng chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng trên địa bàn toàn quốc.
“Đến nay đã có 63/63 tỉnh thành trên toàn quốc thực hiện chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH và quản lý người hưởng qua hệ thống bưu điện thông qua 2 hình thức: Chi bằng tiền mặt và chi qua ATM”, ông Du nói.
Đối với hình thức chi qua ATM, người hưởng chế độ BHXH có nhu cầu lĩnh tiền qua tài khoản cá nhân hoặc người đang hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng có nhu cầu chuyển từ lĩnh bằng tiền mặt sang lĩnh tiền bằng tài khoản cá nhân tự lựa chọn một ngân hàng của Việt Nam mở tài khoản cá nhân, sau đó đăng ký số hiệu tài khoản, tên ngân hàng mở tài khoản cá nhân với cơ quan BHXH.
Nếu người hưởng đã có tài khoản cá nhân tại ngân hàng thì ghi rõ số tài khoản cá nhân, ngân hàng nơi mở tài khoản vào mẫu số 18-CBH hoặc Phiếu tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả.
Cơ quan bưu điện tiếp nhận Danh sách chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH từ cơ quan BHXH chuyển sang để chuyển tiền vào tài khoản của người hưởng ngay sau khi nhận được Danh sách chi trả và kinh phí do BHXH tỉnh chuyển sang, chậm nhất là ngày làm việc kế tiếp.
“Đến hết tháng 7/2018, cơ quan Bưu điện đã thực hiện chi trả qua tài khoản cá nhân cho khoảng 468 nghìn người (chiếm khoảng 13% số người hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng) với số tiền khoảng 2.373 tỷ đồng. Ưu điểm của hình thức chi trả này nhanh chóng, chính xác, tiết kiệm thời gian cho người hưởng”, ông Du nhấn mạnh.
Dẫu vậy, theo ông Du, việc thực hiện chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH không dùng tiền mặt mà qua ngân hàng chiếm tỷ trọng thấp so với số người hưởng do thói quen sử dụng tiền mặt của người dân và các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt chưa được phổ biến rộng rãi trên phạm vi cả nước.
Tính đến năm 2017, có khoảng 15%, và đến tháng 2/2018 có khoảng 21% tổng số tiền thực hiện chi trả qua tài khoản ATM, tuy nhiên tỷ lệ phân bổ giữa các tỉnh thành phố không đồng đều, chủ yếu tập trung tại các thành phố lớn.
Việc sử dụng thẻ gặp khó khăn đối với đối tượng người già, yếu, cao tuổi; số lượng máy ATM chưa nhiều, đặc biệt tại vùng sâu, vùng xa.
Việc quản lý người hưởng gặp khó khăn, như không nắm được đầy đủ thông tin người hưởng, báo giảm chưa kịp thời, thu hồi số tiền chi trả rất khó khăn.
Bên cạnh đó, thói quen tiêu dùng tiền mặt của nhiều người nhận lương hưu, trợ cấp BHXH, việc quản lý người hưởng qua tài khoản cá nhân của cơ quan bưu điện còn hạn chế, đặc biệt với những người hưởng không thường xuyên ở nơi cư trú là những lý do khiến chưa thể đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt.
Giải pháp thúc đẩy
Ông Du cho biết, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 241/QĐ-TTg ngày 23/2/2018 về việc phê duyệt Đề án đẩy mạnh thanh toán qua ngân hàng đối với các dịch vụ công, căn cứ vào kế hoạch được giao, BHXH Việt Nam chủ trì nghiên cứu, xây dựng lộ trình chuẩn hóa thông tin dữ liệu về người nhận lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội để kết nối chia sẻ thông tin với các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán nhằm phục vụ chi trả lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội qua ngân hàng theo đúng kế hoạch được giao.
Theo đó, BHXH sẽ hoàn thiện các chế độ, chính sách và văn bản hướng dẫn về chi trả các chế độ BHXH; tăng cường quản lý, kiểm tra công tác chi trả các chế độ BHXH qua hệ thống bưu điện.
Hiện nay, BHXH Việt Nam cấp mã định danh và phát hành thẻ BHXH, BHYT điện tử, trong đó có nhiều tiện ích như thẻ ATM để nhận tiền chế độ được hưởng, người hưởng chỉ cần cung cấp mã số BHXH của mình để được hưởng các chế độ BHXH, BHYT thuận lợi trên phạm vi toàn quốc. – Ông Phạm Thanh Du, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính kế toán,(BHXH Việt Nam
Tiếp tục xây dựng quy chế phối hợp giữa BHXH Việt Nam và Cục Việc làm, quy định rõ trách nhiệm của các bên liên quan trong việc giải quyết, chi trả các chế độ bảo hiểm thất nghiệp, hướng dẫn người lao động sử dụng ATM.
Đồng thời tiếp tục xây dựng và liên thông dữ liệu thu, cấp sổ, thẻ, chi trả bảo hiểm tự nguyện giữa cơ quan BHXH và Trung tâm dịch vụ việc làm.
Đồng thời, xây dựng Quy trình liên thông phối hợp giữa các cơ quan tòa án, tư pháp, hộ tịch, công an xã, phường, thị trấn trong việc cung cấp thông tin về người hưởng các chế độ BHXH (trường hợp người hưởng chết, di chuyển hộ khẩu, xuất cảnh trái phép, bị tòa án tuyên bố mất tích) cho cơ quan BHXH để phục vụ công tác quản lý người hưởng các chế độ BHXH, giải quyết trợ cấp tuất, mai táng phí.
Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác chi trả, quản lý người hưởng các chế độ BHXH, BH thất nghiệp.
Ứng dụng dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, mức độ 4 phục vụ người hưởng bảo hiểm kê khai, sửa đổi, bổ sung, xác nhận thông tin cá nhân trên Cổng Thông tin điện tử BHXH Việt Nam.
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, khuyến khích người hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH nhận chế độ qua tài khoản cá nhân, phù hợp với điều kiện và nhu cầu của người thụ hưởng theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính Phủ.
Đồng thời, hướng dẫn BHXH tỉnh phối hợp với bưu điện các tỉnh thành phố trực thuộc Trung ương tiếp tục đẩy mạnh việc triển khai, mở rộng hình thức chi trả lương hưu trợ cấp BHXH hàng tháng qua tài khoản cá nhân, hạn chế sử dụng tiền mặt.
Tích cực phối hợp với cơ quan bưu điện triển khai phương án ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác chi trả các chế độ BHXH. Theo đó, người hưởng sử dụng thẻ lĩnh lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng (gọi tắt là Thẻ chi trả) thay thế Phiếu lĩnh lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng.
Người hưởng khi nhận lương hưu, trợ cấp BHXH không phải xuất trình Phiếu lĩnh lương hưu, trợ cấp BHXH, chứng minh nhân dân hoặc giấy tờ tùy thân có ảnh. Thẻ chi trả không phải là thẻ ATM.
“Hiện nay, BHXH Việt Nam cấp mã định danh và phát hành thẻ BHXH, BHYT điện tử, trong đó có nhiều tiện ích như thẻ ATM để nhận tiền chế độ được hưởng, người hưởng chỉ cần cung cấp mã số BHXH của mình để được hưởng các chế độ BHXH, BHYT thuận lợi trên phạm vi toàn quốc”, ông Du nhấn mạnh.
