Khi các nguồn lực hỗ trợ điều trị HIV/AIDS chấm dứt thì bảo hiểm y tế (BHYT) chính là “phao cứu sinh” giúp bệnh nhân có HIV/AIDS giảm bớt chi phí trong điều trị, duy trì sự sống. TS Hoàng Đình Cảnh (ảnh), Phó Cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) đã có cuộc trao đổi với báo chí về vấn đề này.
Xin ông cho biết thực trạng người có HIV tại Việt Nam hiện nay và các nguồn kinh phí hỗ trợ các đối tượng này điều trị bệnh?
Tính đến cuối năm 2015, trên toàn quốc có trên 220.000 người có HIV và đã có hơn 80.000 người tử vong do AIDS. Số người nhiễm mới hàng năm được phát hiện là khoảng hơn 10.000 người.
Những năm qua, công cuộc phòng chống HIV/AIDS ở Việt Nam được sự quan tâm hỗ trợ hết sức mạnh mẽ của cộng đồng quốc tế, trong đó có những quỹ lớn như: PEPFAR, Quỹ toàn cầu và của các nước khác. Tuy nhiên, khi Việt Nam thoát khỏi nước nghèo thì các quỹ viện trợ sẽ cắt giảm dần theo một lộ trình và chúng ta phải sử dụng nội lực để huy động nguồn lực cho công tác phòng chống HIV/AIDS.
Một trong những giải pháp để đảm bảo nguồn tài chính bền vững cho công tác này là sử dụng nguồn từ BHYT để thanh toán chi phí chăm sóc, điều trị, xét nghiệm cho người có HIV/AIDS, bao gồm cả thuốc điều trị ARV (thuốc điều trị phơi nhiễm). Để làm được việc này, đương nhiên người nhiễm phải có thẻ BHYT, bởi thuốc ARV là từ nguồn viện trợ quốc tế sẽ chấm dứt và nguồn thuốc này hoàn toàn sẽ dử dụng cho nguồn BHYT.
Ông cho nghĩ rằng nếu không kêu gọi được người có HIV mua BHYT sẽ trở thành gánh nặng cho xã hội?
Vấn đề duy trì để tăng độ bao phủ hoặc duy trì được độ bao phủ bệnh nhân đang điều trị ARV hiện nay khi nguồn thuốc quốc tế cắt giảm là một thách thức lớn của chúng ta hiện nay. Về vấn đề này, Bộ Y tế cũng đã hết sức quan tâm và có giải pháp phối hợp với các bộ ngành, địa phương để giải quyết. Nếu chúng ta không duy trì được thuốc sẽ dẫn đến tình trạng thiếu thuốc, độ bao phủ của độ bao phủ trong phòng chống HIV/AIDS, chăm sóc điều trị sẽ giảm. Nguy cơ lớn nhất là bỏ trị của người đang điều trị bằng ARV dẫn đến tình trạng kháng thuốc, đưa đến hệ lụy hết sức nguy hiểm cho xã hội khi trong cộng đồng xuất hiện chủng kháng thuốc HIV/AIDS, khi đó công tác điều trị sẽ vô cùng khó khăn và tốn kém gấp bội phần.
Vậy khi tham gia BHYT, người có HIV sẽ được hưởng những quyền lợi gì?
Người có HIV bên cạnh việc được khám, điều trị, xét nghiệm và được thanh toán theo chế độ của bảo hiểm y tế, họ còn được cấp thuốc kháng virus, được hưởng các chế độ liên quan đến những bệnh nhiễm trùng cơ hội và được thanh toán liên quan đến chế độ thai sản nếu có HIV.
Ngoài ra, người có HIV tham gia BHYT có thể đăng ký khám chữa bệnh ban đầu tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trên địa bàn cấp huyện, cấp tỉnh. Người có HIV đang điều trị ARV ở đâu, nếu có nhu cầu, thì được tiếp tục điều trị tại cơ sở đó khi tham gia BHYT.
Như vậy, người có HIV sẽ được hưởng chế độ BHYT như các bệnh nhân khác nếu họ có thẻ.
Hiện phần lớn những bệnh nhân có HIV/AIDS chưa nhận thức được tầm quan trọng của thẻ BHYT. Vậy phải làm thế nào để nâng cao nhận thức cho nhóm đối tượng này?
Đối với chương trình phòng chống HIV/AIDS, chúng ta đã tiến hành nhiều nội dung tuyên truyền, vận động và hướng dẫn các tỉnh đẩy mạnh công tác tuyên truyền, đặc biệt là các phòng khám ngoại trú – nơi tiếp cận trực tiếp với người có HIV hướng dẫn họ hiểu được lợi ích của BHYT cũng như quy trình, thủ tục mua. Chúng tôi kêu gọi người dân, cộng đồng đặc biệt là cộng đồng người có HIV phải khẩn trương tìm hiểu và mua thẻ BHYT để khám và điều trị kịp thời.
