Theo Ngân hàng Thế giới, thiệt hại do thiên tai gây ra đối với một số loại tài sản công của Việt Nam trong những năm gần đây ước lên tới gần 11.000 tỷ đồng/năm. Các thiệt hại này được khắc phục chủ yếu bằng khoản dự phòng của ngân sách với tỷ lệ từ 2 – 5% tổng chi ngân sách hàng năm. Tuy nhiên, mức này chỉ đảm bảo hỗ trợ 30% giá trị thiệt hại và chủ yếu nhằm cứu trợ khẩn cấp, chưa đáp ứng yêu cầu phục hồi hoạt động phục vụ người dân…
Yêu cầu bảo hiểm tài sản công đang ngày càng cấp thiết
Đối với mỗi quốc gia, tài sản công có ý nghĩa quan trọng không thể thiếu để các cơ quan Nhà nước, tổ chức, đơn vị thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình, có tác động trực tiếp đến an sinh xã hội, từ giáo dục, y tế, thủy lợi, dịch vụ công đến giao thông vận tải, liên lạc… Theo nhận định của các chuyên gia, tài sản công như trụ sở làm việc, bệnh viện, trường học, cơ sở hạ tầng (đường sá, cầu cống, đê, kè, cảng, kênh mương…) cũng được coi là nhân tố quan trọng thu hút đầu tư trong và ngoài nước.
Xuất phát từ tầm quan trọng của tài sản công, nhiều quốc gia đã và đang thực hiện chính sách bảo vệ hệ thống cơ sở hạ tầng để ứng phó với thiên tai và phòng tránh rủi ro, đầu tư vào phục hồi, tái thiết sau thiên tai nhằm tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).
Thiên tai trên thế giới xảy ra với tần suất ngày càng nhiều và là yếu tố ảnh hưởng đến việc hoạch định kế hoạch đầu tư, gây ra những thiệt hại không nhỏ cho nền kinh tế. Trong khi đó, Chính phủ các nước không đủ nguồn lực tài chính để hỗ trợ phục hồi, tái thiết sau thiên tai, làm ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường đầu tư. Sau khi xảy ra thiên tai, các quốc gia đã dành nhiều ưu tiên cho công tác quản lý rủi ro và tài trợ rủi ro thông qua nhiều biện pháp khác nhau, trong đó có việc quy định trong các bộ luật, quy định pháp luật và chính sách. Xuất phát từ thực tế đó, yêu cầu bảo hiểm đối với tài sản công đang ngày càng trở nên cấp thiết.
Chưa đến 1% số đơn vị quản lý sử dụng tài sản công mua bảo hiểm
Con số công bố của Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) cho thấy, ở Việt Nam hiện nay tài sản công có giá trị gần 1 triệu tỷ đồng (chưa kể các công trình hạ tầng, tài sản của các đơn vị lực lượng vũ trang, DNNN). Khối tài sản này trải rộng khắp toàn quốc, thuộc tất cả các lĩnh vực kinh tế – xã hội và hiện đang được gần 90 nghìn cơ quan, tổ chức, đơn vị quản lý, sử dụng.
Hiện nay, khối các đơn vị sự nghiệp quản lý, sử dụng nhiều tài sản công nhất với tổng giá trị tài sản hơn 690 nghìn tỷ đồng, chiếm 63,82% về số hiện vật và 69,08% về tổng giá trị. Khối cơ quan Nhà nước đứng vị trí thứ hai với tổng giá trị tài sản là gần 270 nghìn tỷ đồng, chiếm 32,28% về số hiện vật và 26,98% tổng giá trị.
Tuy nhiên, theo số liệu của Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm, hiện có chưa đến 1% số đơn vị quản lý sử dụng tài sản công đã mua bảo hiểm trong thời gian qua. Những tài sản công đã mua bảo hiểm chủ yếu là những tài sản có giá trị cao như vệ tinh Vinasat, thủy điện Sơn La, Nhà máy lọc dầu Dung Quất. Hầu hết các tài sản có rủi ro cao trước thiên tai như cầu đường, trường học, trạm y tế đến nay vẫn chưa mua bảo hiểm. Do vậy, khi có rủi ro xảy ra, các công trình này chỉ dựa vào kinh phí của ngân sách để khắc phục, sửa chữa nên vừa chậm, vừa thiếu.
Theo Ngân hàng Thế giới, thiệt hại do thiên tai gây ra đối với một số loại tài sản công của Việt Nam trong những năm gần đây ước lên tới gần 11.000 tỷ đồng/năm. Thời gian qua, các thiệt hại này được khắc phục chủ yếu bằng khoản dự phòng của ngân sách với tỷ lệ từ 2 – 5% tổng chi ngân sách hàng năm. Tuy nhiên, mức này chỉ đảm bảo hỗ trợ 30% giá trị thiệt hại và chủ yếu nhằm cứu trợ khẩn cấp, chưa đáp ứng yêu cầu phục hồi hoạt động phục vụ người dân.
Cần đưa bảo hiểm tài sản công vào quy định pháp luật
Tài sản Nhà nước trải dài trên cả nước có vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống xã hội, do đó, việc bảo hiểm tài sản công đã đến lúc cần đưa vào quy định pháp luật. Theo các chuyên gia, đã đến lúc phải tăng cường và chú trọng đến sự cần thiết phải tham gia bảo hiểm tài sản công, bởi lẽ đây là phương thức tốt nhất giảm thiểu rủi ro khi thiên tai xẩy ra, nhất là trong bối cảnh hiện nay diễn biến thiên tai ngày càng khốc liệt khi đó sẽ được DN bảo hiểm và DNtái bảo hiểm bảo vệ.
Theo tính toán của các cơ quan chuyên môn, nếu các tài sản công tham gia bảo hiểm mọi rủi ro bao gồm cả rủi ro thiên tai thì tổng phí bảo hiểm hàng năm vào khoảng 1.330 tỷ đồng, bằng 15% kinh phí hỗ trợ khắc phục thiên tai hàng năm mà ngân sách đang phải bỏ ra. Khi có thiệt hại xảy ra, các tài sản công sẽ được các doanh nghiệp bảo hiểm bồi thường, không cần phải sử dụng ngân sách như hiện nay…. Việc triển khai bảo hiểm tài sản công là vô cùng cần thiết. Hiện nay, năng lực DN bảo hiểm của Việt Nam hoàn toàn có đủ để triển khai loại hình bảo hiểm này.
Một số chuyên gia đã đưa ra phương án đề xuất về quy định về bảo hiểm tài sản công vào Dự thảo Luật tài sản công. Theo đó, những tài sản công cần bảo hiểm gồm: Tòa nhà, trụ sở làm việc, máy móc thiết bị, phương tiện vận tải, kết cấu hạ tầng, dự trữ quốc gia… Đánh giá về tính khả thi của phương án đề xuất trên, các chuyên gia cho biết, việc mua bảo hiểm sẽ tiết kiệm được các khoản chi của Nhà nước cho việc phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai.
Hiện Luật Dự trữ quốc gia đã có quy định về bảo hiểm cho tài sản dự trữ quốc gia (Khoản 7, điều 14) và Luật quản lý, sử dụng đầu tư vốn Nhà nước vào sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp cũng có nội dung bảo hiểm tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn (Điều 35). Do đó, việc đưa quy định bảo hiểm công sản vào dự thảo Luật Tài sản công sẽ tạo sự đồng bộ cho hệ thống pháp luật, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho việc triển khai thực hiện.
