Thông tin trên được ông Đỗ Văn Sinh – Phó Tổng giám đốc Bảo hiểm xã hội (BHXH) VN cho biết tại Hội thảo khoa học “BHXH ở Việt Nam trong những năm đổi mới và định hướng phát triển” do Ban Kinh tế Trung ương và BHXH Việt Nam phối hợp tổ chức tại TPHCM hôm qua (19.9).
Mỗi năm BHXH thất thu 28.000 tỉ đồng
Theo ông Sinh, năm 1997, số tiền trốn đóng BHXH chỉ là 307 tỉ đồng, năm 2010 là 2.472 tỉ đồng và đến 31.8.2014, con số này đã lên tới gần 11.652 tỉ đồng. Trong đó có nhiều DN trốn đóng rất nhiều, điển hình như Cty CP Tập đoàn Mai Linh hiện trốn đóng BHXH lên tới 120 tỉ đồng. Tình trạng trốn đóng BHXH đã gây ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của 714.000 NLĐ. Theo ông Huỳnh Thanh Khiết – Phó Giám đốc Sở LĐTBXH TPHCM – hiện TP này có khoảng 40.000 DN chưa tham gia BHXH theo quy định.
Cty CP Mai Linh trốn đóng 120 tỉ đồng BHXH, gây thiệt thòi quyền lợi cho hàng ngàn LĐ. Ảnh: Nam Dương2
Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐVN Mai Đức Chính nhận xét, bên cạnh kết quả, sau 6 năm thực hiện Luật BHXH còn nhiều bất cập, vướng mắc như việc quản lý DN thuộc đối tượng phải tham gia BHXH là bất cập, hiện còn trên 5 triệu LĐ trong các DN thuộc diện phải đóng BHXH bắt buộc nhưng chưa được tham gia; đa số DN chỉ tham gia BHXH cho NLĐ bằng hoặc cao hơn mức lương tối thiểu vùng một chút, bình quân ở mức 2,8 triệu đồng, trong khi trả lương thực tế cho NLĐ là 3,8 triệu đồng. Với sự chênh lệch này, một năm BHXH thất thu khoảng 28.000 tỉ đồng.
“Do mức đóng thấp, nên NLĐ chỉ được hưởng trợ cấp hưu trí thấp, thậm chí dưới chuẩn nghèo. Hiện TPHCM có vài ngàn cán bộ hưu trí có lương hưu dưới chuẩn nghèo của TP. Các chế tài hiện nay không hiệu quả, nên DN nhờn luật và có xu hướng lây lan, nhìn nhau trốn đóng BHXH, gây thiệt hại cho cả NLĐ và BHXH” – Phó Chủ tịch Mai Đức Chính băn khoăn.
Bảo đảm an toàn quỹ nhưng tránh thiệt thòi cho NLĐ
Một vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm là việc sửa Luật BHXH để mở rộng đối tượng tham gia. Theo ông Đỗ Văn Sinh, hiện VN có khoảng 45 triệu người trong độ tuổi lao động, nhưng chỉ có 11 triệu người tham gia BHXH bắt buộc; 173.584 người tham gia BHXH tự nguyện. Như vậy, còn một lượng cực lớn người chưa tham gia các loại hình BHXH. Ý kiến của các đại biểu đều thống nhất cần mở rộng các đối tượng tham gia BHXH như: NLĐ có HĐLĐ từ 1 – 3 tháng; cán bộ bán chuyên trách ở xã, phường; nông dân; NLĐ khu vực phi kết cấu có hỗ trợ từ ngân sách.
Tuy nhiên, cũng còn có nhiều ý kiến băn khoăn khi các quy định trong dự thảo Luật BHXH gây thiệt hại quyền lợi cho NLĐ, có thể dẫn đến tình trạng người nghỉ hưu sau lại không có lương hưu bằng người nghỉ trước. “Khó có thể chấp nhận người nghỉ hưu vào năm 2022 lại có lương hưu thấp hơn 10% người nghỉ từ năm 2018” – Phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đắc Lắc bức xúc nói.
Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐVN Mai Đức Chính và nhiều đại biểu khác cùng đề nghị: “Thực hiện tiền lương làm cơ sở đóng BHXH đúng theo điều 90 Bộ luật Lao động (tiền lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác) ngay từ 1.7.2015 khi Luật BHXH có hiệu lực, chứ không lùi lại nữa”.
